Aktualności

 

Opublikowany w zeszłym roku NMC Horizon Report 2014 stara się oszacować, jaki wpływ będą miały nowe technologie na rzeczywitość szkolną. Autorzy raportu opisują 6 zauważalnych już teraz trendów, które w najbliższych 5 latach mają szanse zrewolucjonizować funkcjonowanie europejskich szkół:

 

1. Media społecznościowe w edukacji

Już teraz szkoły wykorzystują media społecznościowe, na razie w ograniczonym zakresie - jako alternatywę do strony internetowej. Jednak możliwości, jakie dają portale społecznościowe nie powinny zdaniem autorów raportu sprowadzać się tylko do usprawniania komunikacji nauczycieli z rodzicami i uczniami w mniej formalnej atmosferze, ale również wejść do repozytorium narzędzi, wspierających nauczanie. Media społecznościowe mogą urozmaicić zajęcia, ułatwić ocenę postępów uczniów, zachęcić ich do nauki poza godzinami lekcyjnymi. Ich powszechność w życiu uczniów stwarza potencjał edukacyjny dla nauczycieli, jeśli odważą się go wykorzystać. 

Przykład zastosowania mediów społecznościowych w kontekście edukacyjnym: Facebook Guide For Educators

 

2. Przedefiniowywanie roli nauczyciela 

Drugim najwyraźniej zarysowującym się trendem jest ewolucja roli nauczyciela i co za tym idzie zakresu jego obowiązków. Format lekcji oparty na tradycyjnym podziale ról uczeń-nauczyciel, gdzie nauczyciel pełni rolę osoby wykładającej wiedzę, a uczeń biernego jej odbiorcy, odchodzi do lamusa. Aby umożliwić nauczycielowi przyjęcie funkcji mentora, osoby, która wspiera ucznia w aktywnym poszukiwaniu wiedzy i zdobywaniu nowych umiejętności, nie oferując gotowych rozwiązań, wymaga rewolucyjnej zmiany w całym systemie  edukacyjnym i inwestycji w dokształcenie oraz wsparcie dla nauczycieli, by tej nowej roli mogli sprostać. Zmiana ta wymagać będzie również przemyślenia tego, jak rozdzielony jest czas, przeznaczony na naukę w murach szkolnych - czy godzina lekcyjna pozwala wykorzystać ten czas najefektywniej? Koncepcja "odwróconej lekcji" (flipped classroom) to przykład tego, jak można wykorzystać czas, który dzieci spędzają w grupie. Czas lekcyjny poświęcony jest na dyskusje, realizowanie wspólnych projektów i inne formy interakcji z i między uczniami, podczas gdy przyswajanie informacji odbywa się w czasie pozalekcyjnym, indywidualnie, często przy wykorzystaniu różnych form edukacji zdalnej (e-learning). 

Dyskusja dot. roli nauczyciela na Skoll World Forum 2014.

 

3. Otwarte zasoby edukacyjne

Otwarte zasoby edukacyjne to nie tylko te zasoby, które dostępne są nieodpłatnie. To, jak zwracają uwagę autorzy raportu, zasoby, które mogą być powielane i przekształcane i nie ograniczają dostępu w inny sposób (np. wrażliwe na kontekst kulturowy, co umożliwia ich stosowanie w różnych środowiskach). Wykorzystanie otwartych zasobów edukacyjnych (zarówno w postaci publikacji, jak i otwartych kursów) wymaga odpowiednich rozwiązań prawnych dot. praw autorskich oraz zapewnienia kontroli jakości nad tworzonymi treściami. 

Polskie organizacje, zajmujące się prawami autorskimi i Creative Commons (wolne licencje): Koalicja Otwartej Edukacji i Creative Commons Polska. 

 

4. Hybrydowe rozwiązania edukacyjne

Hybrydowe rozwiązania edukacyjne (hybrid learning/blended learning), wykorzystujące zarówno TIK, jak i tradycjne formy i metody kształcenia, w perspektywie kilku najbliższych lat będą zdobywać coraz większą popularność. Autorom raportu nie chodzi jednak wyłącznie o coraz wyraźniejszą  obecność nowych technologii i metodyki nauczania nimi się posiłkującej w tradycyjnym systemie kształcenia, ale o jakościową zmianę, jaką wymusi łączenie elementów nauczania tradycyjnego i nowego podejścia, wykorzystującego środowiska wirtualne. Wątkiem, który przewija się w materiałach dot. blended learning jest dbanie o jednoczesny rozwój kompetencji społecznych - angażowanie uczniów i zachęcanie ich do pracy zespołowej oraz współpracy.

Przykład wykorzystania technologii AR (augmented reality - rozszerzona rzeczywistość) w szkole: SCoolSpace

 

5. Ewolucja uczenia się online (Online Learning)

Olbrzymia popularność kursów MOOC, oferowanych przez takie choćby platformy jak Coursera, EdX czy Udacity, na nowo otworzyła dyskusję na temat możliwości, jakie daje edukacja na odległość. Dydaktycy i nauczyciele zastanawiają się zarówno nad dostosowaniem metodyki do warunków kształcenia wirtualnego, zintegrowaniem komponentów e-learningowych z edukacją formalną w szkole, kontrolą jakości oferowanych kursów, jak również sposobami w jaki program nauczania za pośrednictwem narzędzi e-learningowych może być bardziej interaktywny i urozmaicony. Ważnym wątkiem jest też wpływ społeczny tych nowych form kształcenia. Szkolenia online niwelują nierówności społeczne. Bednet  skierowany jest do uczniów, którym chroniczna choroba uniemożliwia udział w zajęciach stacjonarnych, Wereldschool odpowiada na szczególne potrzeby edukacyjne uczniów, którzy aktualnie mieszkają z rodzicami zagranicą, ale chcieliby realizować holenderski program nauczania, NotSchool adresowane jest do uczniów, którzy mają trudności z dostosowaniem sie do tradycyjnego planu zajęć w szkole. Edukacja online stwarza też dodatkowe możliwości dokształcania dla nauczycieli - hiszpańskie ministerstwo edukacji zachęca nauczycieli by kształcili się za pośrednictwem platformy e-learningowej Formación en Red, podobną funkcję, z tym, ze na gruncie europejskim, pełni również European Schoolnet Academy. 

O przykładach szkół wirtualnych, dobrych praktykach w nauczaniu na odległość, wyzwaniach i wynikach pilotażowych badań w tym zakresie w publikacjach projektu VISCED - część 1 i 2. 

 

6. Analityka procesu uczenia się 

Zbieranie statystyk dot. aktywności ucznia i wyciąganie wniosków z ich analizy pomoże spersonalizować proces uczenia się, upowszechni ocenianie kształtujące (informacja zwrotna w czasie rzeczywistym) i pozwoli precyzyjnie mierzyć postępy uczniów oraz identyfikować i na bieżącą reagować na potrzeby uczniów pozostających w tyle. Z drugiej strony uzyskanie dostępu do statystyk dot. dużych populacji uczących się to szansa na udoskonalenie obowiązujących pedagogik, zidentyfikowanie czynników, które decydują o sukcesie edukacyjnym i takich, które go utrudniają. 

Infografika pokazująca, jak analityka procesu uczenia wpłynie na jakość nauczania. Przykładem aplikacji, która ułatwia zbieranie infromacji na temat postępu uczniów jest Socrative. 

 

Źródło grafiki: Flickr, Lupuca, CC BY-SA 2.0

Źródło informacji: NMC Horizon Report 2014

Cały raport NMC Horizon Report 2014 można przeczytać tu.